เครื่องไซโคลตรอน (Cyclotron)

เครื่องไซโคลตรอน (Cyclotron) เป็นเครื่องเร่งอนุภาคสำหรับผลิตสารกำเนิดรังสีโพสิตรอน คาร์บอน-11 ไนโตรเจน-13 ออกซิเจน-15 ฟลูออรีน-18 ซึ่งเป็นธาตุพื้นฐานของเซลล์ร่างกาย รวมทั้งเซลล์แปลกปลอม เช่น เซลล์มะเร็ง ที่ต้องใช้ในขบวนการเมตาบอลิสม์ต่างๆ


เมื่อเราให้สารเภสัชรังสีโพสิตรอนเข้าสู่ร่างกาย จะทำให้เราสามารถติดตาม ตรวจวัด ประเมิน และวิเคราะห์ การทำหน้าที่ของอวัยวะนั้นๆใน ระดับเซลล์เมตาบอลิสม์ ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของพยาธิสภาพที่เกิดขึ้น ความผิดปกติที่ตรวจพบโดยสารเภสัชรังสีโพสิตรอน จึง เป็นความสามารถของวิธีการนี้โดยเฉพาะที่ไม่สามารถตรวจวัดได้จากวิธีการอื่นๆ ซึ่งจะเป็นประโยชน์อย่างมากในการตรวจวินิจฉัยและการรักษา


อย่างไรก็ตาม สารโพสิตรอนมีอายุครึ่งชีวิต (half-life) สั้นมาก เช่น เป็นนาทีถึง 2 ชั่วโมง การสั่งซื้อสารโพสิตรอนจากต่างประเทศ เป็นสิ่งที่ทำได้ยาก เนื่องจากต้องมีปัจจัยเรื่องการขนส่ง เวลา และปริมาณสารเภสัชรังสีเข้ามาเกี่ยวข้อง ในปัจจุบัน จึงมีการส่งผู้ป่วยไปรับการตรวจในประเทศต่างๆ เช่น สาธารณรัฐสิงคโปร์ ไต้หวัน และประเทศญี่ปุ่น ดังนั้น สถาบันที่มีการตรวจวินิจฉัยโรค ด้วยเทคนิคโพสิตรอน (Positron Emission Tomography) จึงจำเป็นต้องมีเครื่องไซโคลตรอนอยู่ในบริเวณใกล้เคียงเพื่อให้สามารถผลิตสารเภสัชรังสีโพสิตรอนออกมาใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ