สารทึบรังสีคืออะไร

สารทึบรังสี หรือ Contrast media

เป็นสารเคมีที่เมื่อฉีดเข้าไปในร่างกายสามารถเพิ่มความแตกต่างระหว่างสีขาวและสีดำ (conrtast) ในการถ่ายภาพอวัยวะภายในด้วยเอกซเรย์ หรือเอกซเรย์ หรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ภาพที่ได้จะมีความชัดเจนมากขึ้น และสามารถบอกตำแหน่งของแผล การอุดตัน หรือบอกโครงสร้างที่ผิดปกติของอวัยวะภายในชนิดนั้น ๆ ได้ดีขึ้น สารทึบรังสีนี้สามารถใช้กับร่างกายหลาย ๆ ส่วนด้วยกัน เช่น สมอง หัวใจ กระดูกสันหลัง ระบบทางเดินปัสสาวะ ระบบหลอดเลือด เช่น ใช้ในการตรวจแยกภาวะหลอดเลือดสมองแตกหรืออุดตัน ตรวจหาเนื้องอกในสมอง ตรวจหาการตีบตันของเส้นเลือดต่าง ๆ ดูว่าหลอดเลือดหัวใจตีบตันมากน้อยเพียงใด ดูระบบทางเดินปัสสาวะเพื่อหาการอุดตัน ดูการกดทับเส้นประสาทของกระดูกไขสันหลัง

ประเภทของสารทึบรังสี

สารทึบรังสีที่ใช้ในทางการแพทย์มีอยู่ 2 ชนิด คือ
 1.ชนิดแตกตัวเป็นไอออน (ionic contrast media)



 2.ชนิดไม่แตกตัวเป็นไอออน (non-ionic contrast media)

ข้อแตกต่างของสารทึบรังสีชนิดแตกตัวชนิดไม่แตกตัว

สารทึบรังสีชนิดแตกตัว

1. เมื่อฉีดเข้าร่างกายจะแตกตัวเป็นไอออน

2. มีความหนืดสูง

3. ทำให้ความเข้มข้นของสารละลายในเลือดเพิ่มขึ้น (เพิ่ม Osmolarity)

4. ผลข้างเคียงสูง หรืออาจถึงแก่ชีวิตได้

5. ใช้กับผู้ป่วยที่แพ้อาหารทะเลไม่ได้

6. ราคาถูก

สารทึบรังสีชนิดไม่แตกตัว

1. เมื่อฉีดเข้าร่างกายจะไม่แตกตัวเป็นไอออน แต่จะรวมกันเป็นโมเลกุลใหญ่

2. มีความหนืดต่ำ

3. ทำให้ความเข้มข้นของสารละลายในเลือดเพิ่มขึ้นน้อยมาก

4. ผลข้างเคียงน้อยมาก หรือไม่มีเลย จึงช่วยลดความเสี่ยงที่จะเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้

5. ใช้กับผู้ป่วยที่แพ้อาหารทะเลได้

6. ราคาค่อนข้างสูงกว่า

ความแตกต่างของสารทึบรังสีทั้งสองชนิด นอกจากด้านผลข้างเคียงแล้วยังจะมีความแตกต่างด้านราคาอีกด้วย โดยสารทึบรังสีชนิดไม่แตกตัว แล้วถึงแม้จะมีผลข้างเคียงน้อยกว่า หรือไม่มีเลยแต่มีราคาสูงกว่าสารทึบรังสีชนิดแตกตัวมาก แต่หากคำนึงถึงอัตราความเสียงต่ออันตรายถึงชีวิต เมื่อใช้สารทึบรังสีชนิดไม่แตกตัว และค่าใช้จ่ายที่อาจตามมาจากการรักษาอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้น จะพบว่าสารทึบรังสีทั้งสองชนิดมีราคาพอ ๆ กัน อย่างไรก็ตาม การเลือกใช้สารทึบรังสีชนิดใดนั้น ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ และสถานะทางเศรษฐกิจของผู้ป่วยเป็นสำคัญ